Είχα να επισκεφτώ τη ΔΕΘ από την τελευταία φορά που συμμετείχαμε με την ATCOM το 2002, με κάτι θρυλικά roll-ups που έγραφαν πάνω ότι φτιάχνουμε WAP sites (!) και web εφαρμογές. Μία άλλη ATCOM, στα δύο χρόνια λειτουργίας της, σε μία Ελλάδα που είχε να ξοδέψει πολλά, αλλά όχι στο digital.

Η ΔΕΘ, τόσο λόγω μεγέθους όσο και πολιτικού χρωματισμού, είναι σίγουρα ένα benchmark για το πού βρισκόμαστε σαν χώρα κάθε χρόνο, σε όλα τα επίπεδα, και ομολογώ πως, τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία, δεν είχα σκεφτεί να συμμετάσχουμε ξανά. Όχι μόνο γιατί η έκθεση αντανακλούσε το γενικότερο συμμάζεμα στα budgets των εταιριών, με ό,τι προεκτάσεις είχε αυτό, αλλά και γιατί δεν ήταν μία έκθεση με επίκεντρο την τεχνολογία, ώστε να προσελκύσει τους σωστούς, για εμάς, εκθέτες και κοινό. Παρά ταύτα, φέτος η πρόταση ήταν διαφορετική. Τιμώμενη χώρα η Αμερική, με εκπροσώπηση περισσότερων από 60 εταιριών, μεταξύ των οποίων Facebook, Microsoft, Google, Intel, HP και Oracle.

Με τη Microsoft η σχέση μας είναι διαχρονικά στρατηγική, όντας Silver και Gold Partners σε πολλά products, Country Partner of the Year δύο φορές τα τελευταία 3 χρόνια αλλά και έχοντας υποστηρίξει τρία συνεχόμενα ATCOM Next, από το '15 μέχρι το '17. Έτσι, όταν μας έγινε η πρόταση να εκθέσουμε κάποια από τα ΙoΤ installations του Experience Lab της ATCOM, ως πρωτοποριακά applications τεχνολογιών Microsoft, δέχθηκα με χαρά αλλά και συγκρατημένες προσδοκίες. Τόσο όσον αφορά τα εμπορικά απόνερα της παρουσίας μας, όσο και το επίπεδο των περιπτέρων των υπολοίπων εκθετών. Και έπεσα ευχάριστα έξω, τουλάχιστον για το δεύτερο κομμάτι που φαίνεται άμεσα. Το ελληνοαμερικανικό επιμελητήριο προσπάθησε και κατάφερε να φέρει εταιρίες που δεν είχαν ξανασυμμετάσχει στη ΔΕΘ, με εκθέματα που ξέφευγαν του συνηθισμένου. Είχα την ευκαιρία να δοκιμάσω τη virtual reality μάσκα Oculus της Facebook, να πιάσω για πρώτη φορά στα χέρια μου επεξεργαστή Quantum και να ξαναδώ, τρία χρόνια μετά το ετήσιο συνέδριο της Microsoft στο Ορλάντο, τη μάσκα επαυξημένης πραγματικότητας HoloLens, που εξέθετε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η Microsoft, δίπλα στα δικά μας installations.

Ήταν η πρώτη φορά που βγήκαν συγκεντρωτικά εκθέματα από τρία ATCOM Next. H διαδραστική βιτρίνα του «Disrupt the Digital Experience» του '15, το διαδραστικό τραπέζι παραγγελιοληψίας του «Be Paranoid» του '16 και η διαδραστική κρεμάστρα του «Beyond Digital» του '17. Όλα εφαρμογές τεχνολογιών Internet of Things, αλληλεπίδρασης δηλαδή του καταναλωτή με την τεχνολογία στον φυσικό χώρο. Πολύ απλές – αν το σκεφτεί κανείς – λύσεις σε καθημερινά προβλήματα των κλάδων F&B και Retail, που αναπτύχθηκαν με στόχο να παρακινήσουμε τους πελάτες μας και την αγορά να οραματιστούν περισσότερα από αυτά που τους δείχναμε.

Η διαδραστική κρεμάστρα σού έδειχνε ότι, με το που σηκώσεις ένα ρούχο από τον καλόγερο, θα μπορούσε ο καθρέφτης του καταστήματος να σου υποδεικνύει διαθέσιμα χρώματα και μεγέθη. Σαν να λέμε ψηφιακός μετασχηματισμός 1.01. Αλλά το concept δεν ήταν ποτέ η επίδειξη ολοκληρωμένης λύσης για κάποιον κλάδο - εκεί είναι που πολλές φορές μπερδεύονταν και οι επισκέπτες στη ΔΕΘ. Είμαι σίγουρος ότι όποιος διαβάζει αυτές τις γραμμές μπορεί να σκεφτεί αμέσως άλλα 10 πράγματα που θα μπορούσε να κάνει αυτός ο διαδραστικός καθρέφτης, αλλά δεν ήταν αυτός ο στόχος, όπως δεν είναι και κανενός prototype.

Στόχος μας, σχεδιάζοντας το installation αλλά και γενικότερα οτιδήποτε παρουσιάζουμε στα «Next», είναι να βάλουμε το μικρόβιο του digital transformation στην offline αγορά. Να ενώσουμε τον κόσμο της ATCOM και των κορυφαίων e-shops με τα φυσικά τους καταστήματα. Να πείσουμε τον πελάτη να σκεφτεί μαζί μας δεκάδες προεκτάσεις της ιδέας μας, προσαρμοσμένες στις ειδικές ανάγκες του business του. Να τον ωθήσουμε να εκμεταλλευτεί τις δυνατότητες που θα μπορούσαν να παρέχουν η τεχνολογία και τα data στις πωλήσεις του και στο επίπεδο υπηρεσιών που παρέχει.

Η κρεμάστρα μας, δύο και κάτι χρόνια μετά από την πρώτη φορά που την παρουσιάσαμε και σχεδόν τέσσερα χρόνια από τότε που η ίδια η LG παρουσίασε prototype της οθόνης-καθρέφτη στη CES, είναι ακόμα άξια επίδειξης σε έκθεση επιπέδου ΔΕΘ. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι που με χαροποιεί. Είναι πολύ εύκολη η ζωή μου όταν έρχονται πελάτες στην ATCOM και με ένα γρήγορο tour στο Lab μας μπορώ να τους κλέψω τις εντυπώσεις. Αλλά ούτε και αυτό με χαροποιεί. Σημαίνει πολύ απλά ότι η αγορά δεν έχει ωριμάσει σχεδόν καθόλου από το 2015. Ότι αποτύχαμε να φέρουμε το disruption που θέλαμε στην αγορά. Αλλά σίγουρα αυτό δεν είναι μόνο δική μας αποτυχία, είναι παγκόσμιο φαινόμενο, και αυτό φαίνεται τόσο απ’ τα new business requests που έχουμε για παλιά prototypes από αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρίες, όσο και από τον πολύ αργό ρυθμό υιοθέτησης όλων των VR/AR συσκευών παγκοσμίως.

Και τα σκεφτόμουν αυτά ειδικά όταν κοιτούσα το HoloLens, αναλογιζόμενος την πίεση που δέχομαι από τα παιδιά για να το φέρουμε στην εταιρία και να αρχίσουμε να αναπτύσσουμε εφαρμογές σε επίπεδο R&D. Πόσα επαναστατικά πράγματα θα μπορούσαμε να αναπτύξουμε για τους μεγάλους πελάτες μας σε retail, τουρισμό και όχι μόνο. Αλλά ποιο θα είναι το κόστος ευκαιρίας αυτή τη φορά; Πόσα projects με εγγυημένο έσοδο για την εταιρία θα πρέπει να μείνουν πίσω για να αναπτύξουμε εφαρμογές με άγνωστο, όπως πάντα, ποσοστό απορρόφησης από την αγορά;

Το δίλημμα που έχω εγώ σήμερα είναι το δίλημμα κάθε πελάτη που έρχεται στην ATCOM. O φόβος για την αποτυχία που κρύβει μέσα του τον φόβο για το άγνωστο. Συναισθήματα που δεν συνάδουν με την επιχειρηματικότητα, και όμως την καταδυναστεύουν. Ήθελε θάρρος από τους πελάτες μας για να επενδύσουν στο digital και την ATCOM το 2000, αλλά η ιστορία έδειξε ότι ήταν αυτοί τελικά που πήραν το προβάδισμα. Ήθελε θάρρος από μέρους μας για να επενδύσουμε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ και να στήσουμε το θεσμό του «Next», και παρόλη την αργή υιοθέτηση των λύσεών μας, πήραμε πίσω την επένδυση εις διπλούν. Lead or be led. Και τότε και σήμερα και πάντα. Το digital business είναι η τέχνη των τολμηρών, ας μην το ξεχνάμε.